کیسه یوروستومی (Urostomy bag) یک ابزار پزشکی است که برای جمع‌آوری ادرار از بیمارانی که تحت عمل جراحی یوروستومی قرار گرفته‌اند، استفاده می‌شود. در این نوع جراحی، قسمتی از سیستم ادراری که ممکن است دچار آسیب، بیماری یا انسداد شده باشد، به دیواره شکم متصل می‌شود تا ادرار به‌طور مستقیم از بدن خارج شود. این جراحی معمولاً در مواردی انجام می‌شود که کلیه‌ها یا مثانه به درستی کار نمی‌کنند یا آسیب دیده‌اند، یا زمانی که به دلایل مختلف (مانند سرطان، بیماری‌های التهابی مثانه، آسیب‌های حاد یا اختلالات سیستم ادراری) به برداشتن مثانه نیاز است.

انواع یوروستومی

در یوروستومی، بخشی از سیستم ادراری به نام استوما (stoma) به سطح شکم آورده می‌شود. بسته به نوع عمل جراحی و وضعیت بیمار، ممکن است یکی از انواع مختلف یوروستومی انجام شود. برخی از رایج‌ترین انواع یوروستومی عبارتند از:

1. کاتتر اوروسیتوستومی: این روش به طور معمول برای بیمارانی که نیاز به تخلیه ادرار دارند، اما هنوز قادر به تولید ادرار از کلیه‌ها هستند، استفاده می‌شود.
2. اورتروسیتوستومی: زمانی انجام می‌شود که نیاز به هدایت ادرار از کلیه‌ها به سطح شکم باشد.
3. کولوستومی یا ایلیوستومی (استوما از روده کوچک یا بزرگ به مثانه): در برخی از بیماران که مثانه باید برداشته شود، برای هدایت ادرار از روده کوچک یا بزرگ به بیرون از بدن استفاده می‌شود.

ساختار و اجزای کیسه یوروستومی

کیسه یوروستومی همانند دیگر کیسه‌های استومای گوارشی یا ادراری شامل چندین بخش اصلی است که وظیفه جمع‌آوری ادرار از استوما را بر عهده دارند:

1. کیسه جمع‌آوری ادرار:

   • این کیسه به‌طور کلی برای جمع‌آوری ادرار از استوما طراحی شده است و معمولاً از مواد ضد بو و ضد آب ساخته می‌شود. این کیسه‌ها قادرند حجم زیادی از ادرار را بدون نشت نگه دارند.

2. صفحه یا پچ (Flange):

   • صفحه یا پچ به دیواره شکم متصل می‌شود و از طریق یک حلقه چسبناک یا چسبی به پوست اطراف استوما می‌چسبد. این صفحه اتصال محکم کیسه به بدن را فراهم می‌کند.

3. سیستم تخلیه:

   • برخی از کیسه‌های یوروستومی دارای سیستم تخلیه هستند که به بیمار این امکان را می‌دهد که ادرار را به راحتی از کیسه تخلیه کند. تخلیه به‌طور معمول از طریق یک درب مخصوص در پایین کیسه انجام می‌شود.

4. فیلتر ضد بو:

   • بیشتر کیسه‌های یوروستومی دارای فیلترهایی هستند که از انتشار بوی نامطبوع جلوگیری می‌کنند و به کنترل بو کمک می‌کنند.

5. سیستم ضد نشت:

   • کیسه‌های یوروستومی دارای سیستم‌های ضد نشت و آب‌بند هستند که برای جلوگیری از نشت ادرار و جلوگیری از بروز هرگونه مشکل در استفاده از کیسه بسیار ضروری هستند.

انواع کیسه‌های یوروستومی

کیسه‌های یوروستومی به طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

1. کیسه‌های یک‌بار مصرف (Closed-end bags):

   • این نوع کیسه‌ها پس از پر شدن باید تعویض شوند زیرا درب آن‌ها قابل باز شدن نیست.
   • این کیسه‌ها معمولاً برای بیمارانی که قادر به استفاده از کیسه به‌طور مداوم هستند و تمایل دارند کیسه را پس از پر شدن تعویض کنند، مناسب است.

2. کیسه‌های قابل تخلیه (Drainable bags):

   • این نوع کیسه‌ها دارای درب‌هایی هستند که می‌توان آن‌ها را باز کرد و محتویات کیسه را تخلیه کرد.
   • این کیسه‌ها مناسب بیمارانی هستند که نیاز به تخلیه مکرر ادرار دارند یا به‌طور موقت از جراحی یوروستومی استفاده می‌کنند.

کاربردهای کیسه یوروستومی

کیسه یوروستومی برای بیمارانی که به دلیل جراحی یوروستومی به آن نیاز دارند، استفاده می‌شود. شرایطی که ممکن است منجر به جراحی یوروستومی شوند عبارتند از:

1. سرطان مثانه: در صورتی که بیمار به دلیل سرطان مثانه نیاز به برداشتن مثانه پیدا کند.
2. بیماری‌های التهابی مثانه: مانند بیماری‌های مزمن التهابی مثانه یا عفونت‌های طولانی مدت که درمان آن‌ها نیاز به جراحی دارند.
3. آسیب به مثانه: در اثر تصادف یا جراحی‌های دیگر، ممکن است به برداشتن مثانه یا هدایت ادرار به بیرون از بدن نیاز باشد.
4. انسداد در مجاری ادراری: مشکلاتی مانند انسداد مثانه یا مجاری ادراری که باعث اختلال در تخلیه ادرار می‌شود.
5. اختلالات عصبی: در صورتی که اختلالات عصبی باعث اختلال در عملکرد مثانه و تخلیه ادرار شود.

نحوه استفاده از کیسه یوروستومی

1. قرار دادن کیسه:

   • کیسه باید به‌طور محکم و صحیح به اطراف محل استوما متصل شود. این کار معمولاً با استفاده از یک پچ یا صفحه چسبناک صورت می‌گیرد.

2. تخلیه کیسه:

   • کیسه‌های قابل تخلیه به بیمار این امکان را می‌دهند که ادرار را به راحتی تخلیه کنند. تخلیه معمولاً از طریق درب پایین کیسه انجام می‌شود.

3. تعویض کیسه:

   • کیسه‌های یک‌بار مصرف باید پس از پر شدن یا هنگامی که کیسه کثیف شد، تعویض شوند.

4. مراقبت از پوست:

   • مراقبت از پوست اطراف استوما بسیار مهم است. باید از کرم‌ها یا پمادهای خاص برای جلوگیری از تحریک یا عفونت پوست استفاده کرد و محیط اطراف استوما را تمیز نگه داشت.

نکات مهم در استفاده از کیسه یوروستومی

1. انتخاب کیسه مناسب:

   • انتخاب کیسه مناسب بسته به وضعیت جسمانی و نیازهای بیمار بسیار مهم است. نوع کیسه باید با توجه به نوع جراحی، نیاز به تخلیه مکرر، و راحتی بیمار انتخاب شود.

2. حفظ بهداشت و نظافت:

   • کیسه باید به‌طور مرتب تعویض شود و ناحیه اطراف استوما باید تمیز و خشک نگه داشته شود تا از بروز عفونت جلوگیری شود.

3. مراقبت از پوست:

   • مراقبت از پوست اطراف استوما برای جلوگیری از تحریک و عفونت ضروری است. استفاده از محصولات مراقبتی و مراقبت‌های بهداشتی مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.

4. مشورت با پزشک یا پرستار استوما:

   • بیمار باید از توصیه‌های پزشک یا پرستار استوما برای انتخاب بهترین کیسه و نحوه استفاده صحیح از آن بهره‌مند شود.

مزایای استفاده از کیسه یوروستومی

• رهایی از مشکلات ادراری: کیسه یوروستومی به بیمار این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به استفاده از مثانه، ادرار خود را جمع‌آوری کند.
• آزادی در فعالیت‌های روزانه: استفاده از کیسه یوروستومی می‌تواند به بیمار آزادی در انجام فعالیت‌های روزانه بدهد و از مشکلات مرتبط با بی‌اختیاری ادراری جلوگیری کند.
• کیفیت زندگی بهتر: با استفاده صحیح از کیسه یوروستومی، بیمار می‌تواند به راحتی و بهداشتی ادرار خود را جمع‌آوری کند و کیفیت زندگی بهتری داشته باشد.

معایب و چالش‌ها

1. استفاده به‌طور مداوم: استفاده مداوم از کیسه ممکن است برای برخی افراد ناخوشایند باشد و نیاز به مراقبت‌های مرتب داشته باشد.
2. محدودیت‌های اجتماعی و روانی: برای برخی افراد، استفاده از کیسه یوروستومی می‌تواند چالش‌های روانی و اجتماعی ایجاد کند.
3. ریسک عوارض: مانند هر عمل جراحی دیگری، ممکن است استفاده از کیسه یوروستومی با مشکلاتی مانند تحریک پوست، عفونت یا نشت مواجه شود.

نتیجه‌گیری

کیسه یوروستومی ابزاری ضروری برای بیمارانی است که به دلیل جراحی یوروستومی به آن نیاز دارند. این کیسه‌ها به بیماران کمک می‌کنند تا ادرار خود را به‌طور بهداشتی و راحت جمع‌آوری کنند و از نشت یا مشکلات بهداشتی جلوگیری شود. با استفاده صحیح و مراقبت‌های مناسب، بیمارانی که جراحی یوروستومی انجام داده‌اند می‌توانند کیفیت زندگی خود را حفظ کرده و به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهند.